ظهوری ترشیزی

ظهوری ترشیزی، نورالدین محمد

( ملیت: ایرانی  قرن:10)

(وف 1026 -1024 ق)، شاعر و نویسنده، متخلص به ظهورى. ملقب به ملک الشعراء. وى در قریه‏ى جمند، از توابع ترشیز، به دنیا آمد. جوانیش به کسب ادب و دانش در خراسان گذشت، سپس به یزد رفت و در آنجا به شیوه‏ى شاعرى مشغول شد و با گروهى از اهل ادب معاشرت نمود در همان دیار با وحشى بافقى آنشایى و مصاحبت یافت. پس از آن چندگاهى به شیراز عزیمت کرد و در آنجا با درویش حسین سالک شیرازى، شاعر و نقاش و مذهب معروف، دوستى و ملازمت یافت. سپس قصد هند کرد و وارد دکن شد و در بیجاپور به درگاه عادل شاهیان رسید و ملازمت عادل‏شاه ابراهیم ثانى را یافت و او را مدح گفت. آشنایى ظهورى با ملک قمى هم در همین ناحیه‏ى دکن و ظاهره در بیجاپور حاصل شد و به مواصلت ظهورى با دختر ملک انجامید و از آن پس دو شاعر با یکدیگر به سر بردند و در ایجاد بعضى اثرها با هم همکارى داشتند. ظهورى پس از چندى آهنگ حجاز کرد و در بازگشت به هند در احمدنگر پایتخت نظامشاهیان به خدمت عبدالحریم‏خان خانان رسید. وى در نظم و نثر دست داشت بطورى که در هند به شهرت رسید. از جمله آثارش: مجموعه منشآت به نامهاى: «دیباچه‏ى نورس»، که مقدمه‏اى است بر کتاب «نورس خیال» اثر ابراهیم عادل‏شاه؛ «گلزار ابراهیم»، در ستایش ابراهیم عادل‏شاه؛ «خوان خلیل»، که با مشارکت ملک قمى به نام ابراهیم عادل‏شاه تصنیف کرد؛ «پنج رقعه»؛ «دیوان» شعر؛ «ساقى‏نامه»، حدود چهار هزار و پانصد بیت که به نام برهان ثانى نظامشاه سرود.[1] نورالدین محمد، ترشیزى شاعر مشهور اوایل قر. 11 ه. (ف. 1025 ه.ق./ 1616 م.) وى مدتى در خراسان و عراق و فارس به سر برد و با عمال و بزرگان و شاعران آن نواحى مصاحبت داشت و سپس به مکه و از آنجا در سال 980 ه.ق./ 1572 م. به هند رفت و در آنجا کسب مقامات بلند کرد. دیوان ظهورى شامل مثنوى‏ها، قصیده‏ها و غزلهاى بسیار است و سه دیباچه وى به نثر فارسى بر مجموعه‏هاى او (نورس، گلزار ابراهیم، خوان خلیل) به نام «سه نثر ظهورى» شهرت بسیار دارد و جزو کتب درسى هندوستان و پاکستان به شمار مى‏رود، و بر آن شروحى نوشته‏اند. شهرت ظهورى در هند بیشتر از ایران است.